Kwas hialuronowy jest substancją produkowaną przez organizm. Naturalnie występując w stawach, wpływa na poprawę właściwości płynu stawowego, jakości chrząstek i ruchomości. Wraz z upływem czasu produkcja kwasu hialuronowego zaczyna gwałtownie spadać. Jego deficyt na powierzchni chrząstki stawowej doprowadza do powstawania nadmiernych przeciążeń i tarć, co przyczynia się do rozwoju dalszych problemów (zwyrodnieniowe bóle stawów i ograniczenia ruchomości, patologie chrząstki i ścięgien).
Wiskosuplementacja, czyli inaczej zastrzyki z kwasu hialuronowego podawane bezpośrednio do stawu, nie tylko pozwalają zahamować proces degeneracyjny, ale również stymulują struktury stawowe do produkcji endogennego kwasu hialuronowego. Ta metoda szczególnie polecana jest osobom, u których nie zadziałały inne formy leczenia zachowawczego (np. fizjoterapia, sterydy, niesteroidowe leki przeciwzapalne), występuje uczulenie na inne leki, lub tym, które przyjmują ich już tak dużo (osoby starsze), że zastosowanie kolejnych niesie duże ryzyko działań niepożądanych.
Iniekcje kwasu hialuronowego można zastosować w różnych stawach, zarówno tych niewielkich, np. nadgarstkowym, jak i w dużych, takim jak staw biodrowy. Najczęściej jednak kwas hialuronowy podawany jest do stawu kolanowego.
Aby zabieg był w pełni bezpieczny, przeprowadzany jest pod kontrolą aparatu USG. Pozwala to na precyzyjne wprowadzenie igły i monitorowanie rozchodzenia się preparatu w jamie stawowej.
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów kwasu hialuronowego. Różnią się między sobą nie tylko objętością (większy staw wymaga większej ilości preparatu), ale również innymi parametrami, m.in.:
- stężeniem kwasu hialuronowego (1–2,5 proc.);
- masą cząsteczkową (te o większej masie mają wyższą skuteczność);
- usieciowaniem (większa masa cząsteczkowa, elastyczność i długość działania – formuła one-shot);
- lepkością (zapewnia lepsze nawilżenie i odżywienie chrząstki);
- elastycznością (największe zastosowanie znajduje w stawach szczególnie obciążanych np. kolana u biegaczy).
Przy wyborze najodpowiedniejszego preparatu najlepiej zdać się na pomoc specjalisty.
Parametry preparatu kwasu hialuronowego w znacznym stopniu wpływają na przebieg leczenia. W przypadku zastrzyków do stawu kolanowego zastosowanie preparatu zawierającego nieusieciowany kwas hialuronowy wiąże się z koniecznością wykonania 1-5 iniekcji w tygodniowych odstępach. Przy zastosowaniu preparatu zawierającego usieciowany kwas hialuronowy efekt działania uzyskuje się po wykonaniu jednego zastrzyku (tzw. formuła one-shot). Efekt pojedynczej iniekcji kwasu hialuronowego (formuła one-shot) utrzymuje się przez 6–12 miesięcy. W przypadku dużych stawów (barkowych, biodrowych) najlepiej powtórzyć zastrzyk po 1–2 miesiącach.
Przeciwwskazania do zastosowania iniekcji kwasu hialuronowego
Nie w każdej sytuacji można zastosować wiskosuplementację. Na podstawie wywiadu przeprowadzanego przed zabiegiem, lekarz może ocenić ryzyko i korzyści wynikające z iniekcji kwasu hialuronowego. Jednak uważa się, że przeciwwskazaniem do iniekcji dostawowej jest m.in.:
- ogólne zakażenie organizmu (wirusowe, bakteryjne, grzybicze);
- upośledzenie odporności (np. spowodowane stosowaniem immunosupresantów);
- miejscowy stan zapalny w okolicy planowanej iniekcji;
- niewyrównana cukrzyca;
- uczulenie na kwas hialuronowy.
Działania niepożądane po iniekcji kwasu hialuronowego
Wiskosuplementacja kwasem hialuronowym jest zabiegiem małoinwazyjnym obarczonym niewielkim ryzykiem pojawienia się objawów niepożądanych. Zdarza się, że w miejscu iniekcji pojawia się ból i łagodny stan zapalny. Pomocne mogą być wtedy zimne okłady, leki przeciwbólowe i oszczędzanie kończyny. Dolegliwości mijają zazwyczaj po 1–3 dniach.