Osocze bogatopłytkowe (Platelet Rich Plasma) to frakcja osocza, w której stężenie płytek krwi osiąga wartości 2–9 razy wyższe od norm laboratoryjnych dotyczących krwi fizjologicznej. PRP uzyskuje się poprzez odwirowanie krwi pełnej, powinna się w nim znajdować minimalna ilość leukocytów (chyba że jest to osocze LP – PRP, w którym ma być ich dużo) i erytrocytów.
Leczenie przy użyciu osocza bogatopłytkowego cieszy się coraz większą popularnością. Uwalniane z płytek czynniki wzrostu (transformujący, płytkopochodny, insulinopodobny, naczyniowo – śródnabłonkowy, nabłonkowy i fibroblastyczny) poprawiają zdolności regeneracyjne tkanek (ścięgien, więzadeł, mięśni, chrząstek), co pozwala uzyskać wysoką skuteczność leczenia, szczególnie przy uszkodzeniach narządów ruchu, m.in. przy entezopatii.
Entezopatie to uszkodzenia występujące w obrębie przyczepu ścięgien i więzadeł do kości. Najczęściej dochodzi do nich z powodu przeciążeń, mikrourazów, ale również predyspozycji genetycznych. Najpopularniejszą entezopatią jest tzw. łokieć tenisisty, ale schorzenie może dotyczyć również innych lokalizacji, m.in.:
- ścięgna Achillesa;
- ścięgna podeszwowego;
- rzepki (kolano skoczka);
- krętarza większego;
- więzadła biodrowo-lędźwiowego;
- guza kulszowego;
- okolicy podpotylicznej;
- łokcia (oprócz łokcia tenisisty, może wystąpić również łokieć golfisty).
Entezopatie mogą być bardzo dokuczliwą dolegliwością, nasilenie objawów zależy od miejsca i stopnia zaawansowania uszkodzeń. Jednak cechą wspólną dla wszystkich entezopatii jest ból nasilający się w trakcie wykonywania konkretnych ruchów, osłabienie mięśni i ruchomości stawów. Czasami może wystąpić również stan zapalny z obrzękiem i zaczerwienieniem.
Ścięgna są słabo unaczynione, dlatego goją się długo, a dolegliwości związane z ich uszkodzeniem utrudniają codzienne czynności i wykluczają aktywności sportowe. Dzięki zastosowaniu iniekcji osocza bogatopłytkowego można uzyskać pożądane efekty leczenia w krótkim czasie. Zastosowanie metody możliwe jest również w terapii złamań (szczególnie w przypadku braku zrostu kości), do przyspieszania gojenia tkanek miękkich po zabiegach chirurgicznych, w chorobach zwyrodnieniowych stawów, w leczeniu urazów mięśni, chrząstek i więzadeł. Jednak nie u wszystkich można ją zastosować. Na liście przeciwwskazań do iniekcji osoczem bogatopłytkowym znajdują się m.in.:
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- znaczne nieprawidłowości w morfologii krwi;
- brak możliwości zapewnienia sobie odpoczynku po przeprowadzonym zabiegu;
- różne choroby układowe (nie jest to bezwzględne przeciwwskazanie, dlatego o możliwości przeprowadzenia zabiegu decyduje lekarz, na podstawie oceny ryzyka i korzyści wynikających z zastosowania PRP).
Przebieg zabiegu
Niezbędne do wykonania zabiegu jest pobranie od pacjenta krwi żylnej, ponieważ preparat do wykonania iniekcji uzyskiwany jest z krwi autologicznej. Po odwirowaniu krwi i specjalistycznym rozdzieleniu frakcji uzyskuje się preparat z dużą koncentracją płytek w niewielkiej objętości osocza. Aby płytki mogły spełnić swoją funkcję, muszą zostać jeszcze poddane aktywacji, używa się do tego trombiny lub wapnia. Tak przygotowany preparat umieszcza się w strzykawce i lekarz pod kontrolą aparatu ultrasonograficznego dokonuje iniekcji osocza bogatopłytkowego w uszkodzone miejsce.
Zabieg nie wymaga podania znieczulenia, a na występujące po zabiegu dolegliwości, można zastosować ogólnodostępne środki przeciwbólowe z paracetamolem.
Zalety terapii
- małą inwazyjność i bolesność,
- bardzo wysoką skuteczność (nawet 90%),
- bezpieczeństwo,
- mała bolesność
- krótki okres rekonwalescencji.
Rekonwalescencja po iniekcji osocza bogatopłytkowego
Najczęściej po zabiegu konieczne jest unieruchomienie stawu na 72 godziny. W tym czasie niewskazane jest przykładanie zimnych kompresów. Do czasu pozabiegowej wizyty kontrolnej zalecany jest odpoczynek. Badanie lekarskie pozwala wstępnie ocenić skuteczność iniekcji osocza bogatopłytkowego i podjąć decyzję dotyczącą dalszego postępowania. Na ogół po 7–10 dniach można wykonywać delikatne ruchy, jednak należy unikać rozciągania. Ćwiczenia oporowe oraz aktywne rozciąganie rozpoczyna się najczęściej po dwóch tygodniach od iniekcji. Zastosowanie osocza bogatopłytkowego umożliwia szybki powrót do dotychczasowych zajęć i aktywności.
Działania niepożądane po iniekcji osocza bogatopłytkowego
Terapia PRP jest małoinwazyjna i wykorzystuje się w niej krew pacjenta, dlatego działania niepożądane (ból, obrzęk) po iniekcji osocza bogatopłytkowego występują rzadko i mają charakter przejściowy.